Author: Rafał Kłagisz

W dniu 28 lutego 2025 r. odbyła się rozprawa przed Naczelnym Sądem Administracyjnym w sprawach jednego z naszych klientów (sygn. akt I FSK 1863/21 oraz I FSK 1837/21) dotyczących przedłużenia terminu zwrotu podatku VAT. Sąd nie wydał jednak rozstrzygnięcia, odraczając publikację wyroków na dzień 5 marca 2025 r. Wtedy też, Sąd otworzył na nowo rozprawę i postanowił poddać pod uchwałę składu 7 – sędziów NSA zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości.

Czego będzie dotyczyć uchwała?

Sprawa dotyczy kwestii przedłużenia terminu zwrotu podatku VAT. Wątpliwą kwestią, którą ma się zająć skład 7 sędziów NSA jest to, czy w postępowaniu dotyczącym konkretnego postanowienia o przedłużeniu terminu zwrotu podatku VAT, sądy mogą badać również prawidłowość poprzedzających je postanowień, które nie zostały zaskarżone, w celu oceny czy ciągłość biegu terminu zwrotu podatku nie została przerwana.

W oparciu o art. 87 ust. 2 zd. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, stałą praktyką organów podatkowych stało się przedłużanie terminu zwrotu różnicy między podatkiem naliczonym a należnym, w celu dokładnej weryfikacji jego zasadności. Często jednak, postanowienia mające odnieść ten skutek są doręczane lub nawet wydawane już po upłynięciu terminu do zwrotu podatku.

W tym względzie, wydaje się, że sądy administracyjne ukształtowały jednolitą linię orzeczniczą będącą wynikiem podjętej przez skład 7-sędziów NSA uchwały z dnia 21 września 2020 r. (sygn. akt I FPS 1/20), zgodnie z którą, aby termin zwrotu podatku mógł zostać skutecznie przedłużony, postanowienie w tym przedmiocie musi być doręczone przed jego upływem[1]. Oznacza to również, że jeżeli nie funkcjonują w obrocie prawnym wcześniejsze postanowienia przedłużające termin zwrotu podatku, a ten już upłynął – organy tracą możliwość jego dalszego przedłużenia, a zwrot jest należny w kwocie wynikającej z deklaracji, wraz z odsetkami. Jest to tzw. wymóg ciągłości w przedłużaniu terminu zwrotu nadwyżki podatku[2].

Powyższe stanowisko sądów opierało się jednak w dużej mierze na tym, że konkretne postanowienie o przedłużeniu terminu zwrotu zostało wzruszone w odrębnym postępowaniu i wyeliminowane z obrotu prawnego.

Wymiernego znaczenia nabiera w tym względzie pogląd sądów co do charakteru samego terminu zwrotu różnicy między podatkiem naliczonym a należnym. Mianowicie, ma on charakter materialnoprawny[3], co oznacza, że wraz z jego upływem nie tylko organ traci uprawnienie do jego przedłużenia, ale także podatnik ma wymagalne roszczenie o zwrot podatku i od tego momentu nalicza się odsetki.

Problem w sprawie, w której będzie podjęta uchwała ogniskuje się wokół tego, że wcześniejsze postanowienia przedłużające termin zwrotu podatku nie były skarżone, jednak w sposób oczywisty są obarczone wadą, gdyż doręczone zostały już po upływie terminu zwrotu. Istotnym zagadnieniem prawnym jest więc to, czy w granicach kognicji sądu w danej sprawie mieści się również ocena poprzedzających postanowień o przedłużeniu terminu zwrotu.

W orzecznictwie znaleźć można w tej kwestii pogląd przychylny podatnikom, zgodnie z którym prawidłowość przedłużenia terminu zwrotu w oparciu o poprzednie postanowienia stanowi element stanu faktycznego sprawy odnoszącej się do kolejnego postanowienia wydanego w tym zakresie[4], jednakże na ten moment nie jest on rozpowszechniony.

Uchwała, która zapadnie w przedmiotowej sprawie będzie miała wielki wymiar praktyczny, niezależnie od jej treści. Nie da się równocześnie ukryć, że liczymy na obranie stanowiska korzystnego dla podatników, które zresztą poparte jest obowiązującym prawem. Poinformujemy Państwa o treści uchwały, gdy tylko będzie to możliwe.

[1] Wyrok WSA w Warszawie z dnia 12 lutego 2019 r. sygn. akt III SA/Wa 1725/18, Wyrok NSA z dnia 19 listopada 2024 r. sygn. akt I FSK 1356/24

[2] Wyrok NSA z dnia 30 lipca 2020 r. sygn. akt I FSK 318/20, Wyrok WSA w Poznaniu z dnia 22 lutego 2024 r. sygn. akt I SA/Po 871/23

[3] Wyrok WSA w Poznaniu z dnia 7 marca 2024 r. sygn. akt I SA/Po 868/23, Wyrok NSA z dnia 24 października 2024 r. sygn. akt I FSK 970/23.

[4] Wyrok NSA z dnia 18 listopada 2021 r. sygn. akt I FSK 1792/18.

1 stycznia 2025 r. weszła w życie nowelizacja ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej, zgodnie z którą (nowo dodany art. 12 ust. 2 pkt 3), w przypadku złożenia dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury oraz jego odpisu, wypisu lub kopii za pośrednictwem systemu elektronicznego, organem właściwym w sprawie opłaty skarbowej jest organ właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę mocodawcy.

Jeżeli mocodawców jest kilku, właściwy jest organ ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę mocodawcy wymienionego w dokumencie w pierwszej kolejności, lub ten z mocodawców, który ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium RP.

W przypadku gdy żaden z mocodawców nie ma miejsca zamieszkania lub siedziby na terytorium RP, organem właściwym jest Prezydent m. st. Warszawy.

Jest to niepozorna zmiana, która przeszła bez większego echa, mająca jednak wymierne znaczenie w codziennym kontakcie z urzędami i instytucjami publicznymi.

W obecnym stanie prawnym oznacza to, że w przypadku składania dokumentu pełnomocnictwa w formie fizycznej (listownie lub osobiście), opłatę skarbową wnosi się według dotychczasowych zasad – do organu właściwego ze względu na miejsce złożenia dokumentu.

W przypadku jednak korzystania w tym celu z systemu teleinformatycznego i składania dokumentu pełnomocnictwa w formie elektronicznej, zastosowanie znajdą nowe zasady i opłatę wnosi się co do zasady do organu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę mocodawcy.

1 stycznia 2025 r. weszły w życie długo oczekiwane przepisy[1], pozwalające na stosowanie tzw. „metody kasowej” przy rozliczaniu podatku dochodowego od osób fizycznych. Jest to zmiana, która ma stanowić ułatwienie dla osób prowadzących działalność gospodarczą o niewielkich rozmiarach.

1. Na czym polega metoda kasowa rozliczania PIT?

Metoda kasowa rozliczania PIT polega na tym, że przedsiębiorca rozlicza przychody dopiero w momencie faktycznego otrzymania zapłaty za swoje usługi lub towary. Oznacza to, że nie jest zobowiązany do płacenia podatku dochodowego od przychodów, których jeszcze nie otrzymał.

Ta zasada ma jednak swoje ograniczenia. Jeżeli kontrahent nie zapłaci należności przez 2 lata po dniu wystawieniu faktury, to dzień, w którym upłynął ten termin uważa się za moment powstania przychodu. Należy wtedy rozliczyć przychód, nawet jeżeli faktycznie nie otrzymało się zapłaty.

Podobnie, w przypadku likwidacji działalności gospodarczej, nawet jeżeli nie otrzymało się faktycznie zapłaty za niektóre faktury, należy je rozliczyć jako przychód powstały w dniu likwidacji działalności.

Co ważne, również koszty uzyskania przychodu rozliczanego metodą kasową są potrącane w roku podatkowym, w którym zostało rzeczywiście uregulowane zobowiązanie, nie wcześniej jednak niż w dacie poniesienia kosztu.

Warto również wskazać, że uregulowaniem należności (faktycznym otrzymaniem zapłaty) będzie także częściowa płatność oraz wpłata na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną wykonane w następnych okresach sprawozdawczych.

2. Jakie warunki należy spełnić, aby móc zastosować metodę kasową rozliczania PIT?

Aby móc skorzystać z metody kasowej, przedsiębiorca musi spełnić następujące warunki:

1. Przychody z prowadzonej samodzielnie działalności gospodarczej w roku poprzedzającym rok podatkowy nie mogą przekroczyć 1 000 000 zł (milion złotych).
2. Przedsiębiorca nie prowadzi ksiąg rachunkowych.
3. Przedsiębiorca składa pisemne oświadczenie o wyborze metody kasowej naczelnika urzędu skarbowego do dnia 20 lutego roku podatkowego. Dla przedsiębiorców rozpoczynających działalność w trakcie roku, oświadczenie składa się do 20. dnia miesiąca następującego po rozpoczęciu działalności.

3. Do jakich przychodów może mieć zastosowanie metoda kasowa, a do jakich nie?

Metoda kasowa ma zastosowanie wyłącznie do przychodów wynikających z transakcji między przedsiębiorcami (w rozumieniu ustawy Prawo przedsiębiorców), które są udokumentowane fakturami wystawionymi w odpowiednich terminach.

Metoda kasowa nie ma zastosowania do przychodów:

• Z transakcji między przedsiębiorcą a podmiotem powiązanym, przy czym wymagana wielkość udziałów lub praw głosu w innym podmiocie wynosi 5%.
• Z transakcji z podmiotami mającymi miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd w krajach stosujących szkodliwą konkurencję podatkową (tzw. raje podatkowe – np. Republika Seszeli)
• Z odpłatnego zbycia środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, ujętych w ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych (np. sprzedaż budynku czy samochodu).
• Z transakcji między przedsiębiorcą, a nie-przedsiębiorcą (np. konsumentem).

Do tych przychodów stosuje się metodę memoriałową (tak, jak dotychczas).

4. Czy skorzystanie z metody kasowej wiąże się z dodatkowymi obowiązkami ewidencyjnymi, a jeżeli tak, to jakimi?

Tak, skorzystanie z metody kasowej wiąże się z dodatkowymi obowiązkami ewidencyjnymi. Przedsiębiorca musi prowadzić ewidencję faktur dokumentujących przychody rozliczane metodą kasową. Ewidencja ta powinna zawierać:

• Datę wystawienia faktury;
• Numer faktury;
• Kwotę należności wynikającą z faktury;
• Datę uregulowania należności.

5. Jak skorzystać z metody kasowej rozliczania PIT?

Aby skorzystać z metody kasowej rozliczania PIT, przedsiębiorca powinien:

1. Sprawdzić, czy spełnia wszystkie warunki (przychody poniżej 1 000 000 zł, brak ksiąg rachunkowych).
2. Przygotować pisemne oświadczenie o wyborze metody kasowej.
3. Złożyć to oświadczenie do naczelnika urzędu skarbowego do dnia 20 lutego roku podatkowego lub do 20. dnia miesiąca po rozpoczęciu działalności gospodarczej. Jeżeli działalność została rozpoczęta w grudniu, oświadczenie składa się do końca roku.

Należy pamiętać, że wybierając metodę kasową, trzeba ją stosować przez cały rok podatkowy. Nie można się z niej wycofać w trakcie trwania roku podatkowego. Dokonany wybór przenosi się również na następne lata. Aby zrezygnować z metody kasowej, należy do 20 lutego (następnego roku podatkowego, po tym, w którym stosujemy metodę kasową), zawiadomić naczelnika właściwego urzędu skarbowego o rezygnacji z jej stosowania.

Nowe przepisy mogą jednak budzić pewne problemy interpretacyjne, o czym warto pamiętać przed decyzją o zastosowaniu metody kasowej. Główną rolę w tym zakresie odegra przyszła praktyka ich stosowania przez organy podatkowe i sądy, które nie miały jeszcze okazji wypowiedzenia się w tym względzie. W przypadku pytań lub wątpliwości, zapraszamy do kontaktu.

[1] Art. 14c, art. 22 ust.4a i 4b, art. 24a ust.1da i 1db ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Z radością dzielimy się wspomnieniami z wyjątkowego wyjazdu integracyjnego, który odbył się w malowniczym Zakopanem. To był czas pełen niezapomnianych chwil, które umocniły więzi między naszymi pracownikami i pozwoliły na zbudowanie jeszcze silniejszego zespołu.

Podczas wyjazdu mieliśmy okazję wspólnie wędrować po górskich szlakach, ciesząc się pięknem Tatr i świeżym górskim powietrzem. Integracyjne spacery i wieczorne rozmowy przy regionalnych przysmakach pozwoliły na prawdziwy relaks i lepsze poznanie się w nieformalnej atmosferze.

Z całą pewnością ten wyjazd nie tylko dał nam ogromną dawkę energii, ale także pozytywnie wpłynął na naszą współpracę i atmosferę w pracy.