W dniu 20 marca 2025 r. odbyła się rozprawa przed Naczelnym Sądem Administracyjnym w sprawie o sygn. akt I FSK 2047/21, dotycząca naszego Klienta. Na chwilę obecną oczekujemy na sporządzenie uzasadnienia wyroku.
Na uwagę zasługuje fakt, iż przedmiotowa sprawa została już wcześniej poddana kontroli sądowo-administracyjnej. Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 11 października 2018 r. o sygn. akt I FSK 1897/16 uchylił w całości zaskarżony wyrok sądu pierwszej instancji oraz decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z uwagi na upływ terminu przedawnienia w odniesieniu do części okresów rozliczeniowych wskazanych w decyzji.
W wyniku ponownego rozpatrzenia sprawy Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Warszawie wydał decyzję, którą postanowił uchylić decyzję organu I instancji w części dotyczącej okresów rozliczeniowych od stycznia do kwietnia 2008 r. i umorzył postępowanie w tym zakresie, zaś w pozostałym zakresie decyzja organu I instancji została utrzymana w mocy. Strona nie godząc się z rozstrzygnięciem wniosła skargę do WSA. W następnej kolejności został wydany przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrok z dnia 17 marca 2021 r. o sygn. akt III SA/Wa 1367/20 oddalający wniesioną skargę.
Sprawa została przejęta przez naszą Kancelarię z momentem wnoszenia skargi kasacyjnej od ww. wyroku WSA.
Czego dotyczy wydany w sprawie Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego ?
Naczelny Sąd Administracyjny uchylił wyrok WSA, a w motywach ustnych rozstrzygnięcia odniósł się w szczególności do kwestii braku wskazania liczby dni kontroli w wydanych w stosunku do naszego Klienta protokołach kontroli, jako kwestii, która winna zostać zbadana przez Sąd I Instancji. W naszej ocenie przedmiotowy wyrok może mieć kluczowe znaczenie, bowiem jest to jeden z nielicznych wyroków poddający ocenie kwestię z pozoru mało znaczącą – mianowicie weryfikację kwestii przekroczenia liczby dni kontroli.
W przedmiotowej sprawie, na podstawie stosownego upoważnienia zostały przeprowadzone kontrole podatkowe zakończone wydaniem dwóch protokołów. Co jest istotne z punktu widzenia przedmiotowej sprawy, przed ich wszczęciem Prokuratura Okręgowa w Olsztynie, zabezpieczyła dokumentację księgowo-rachunkową naszego Klienta.
W przedmiotowej sprawie nie zweryfikowano podstawowej kwestii, po pierwsze jakim podatnikiem (mikro /małym /średnim /dużym) był nasz Klient w momencie przeprowadzanych kontroli, po drugie dlaczego organ kontroli nie wskazał w protokołach ile czasu te kontrole trwały, a także czy obiektywnie oceniając niezależnie od tego czy Strona była mikro/ małym/ średnim czy dużym podatnikiem, czy zgromadzony materiał dowodowy w toku przeprowadzonych kontroli podatkowych mógł stanowić podstawy do wydania przedmiotowych decyzji (Decyzji organu I instancji oraz wydanej w następstwie Decyzji Dyrektora IAS).
Dokonując analizy akt sprawy, ustaliliśmy, iż liczba dni kontroli podatkowych została znacznie przekroczona, co stanowiło jednocześnie kwestię istotną – ale drugorzędną, bowiem organ kontroli w wydanych protokołach nie wskazał liczby dni kontroli, choć był do tego zobowiązany. Powyższe stanowiło naruszenie dyrektywy zawartej w art. 80b Ustawy o SDG[1]. Na gruncie przedmiotowej sprawy zastosowanie miały przepisy uchylonej już Ustawy SDG, przy czym należy wskazać, iż w obecnym stanie prawnym znajdują one swoje odzwierciedlenie w przepisach Ustawy Prawo Przedsiębiorców[2].
W kontekście powyższych okoliczności przytoczony został precedensowy (i jedyny odnoszący się w sposób tak obszerny do kwestii braku wskazania dni kontroli) wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 lutego 2020 r. o sygn. I FSK 2243/19. Tym samym, wydane w sprawie rozstrzygnięcie, jako drugie skupia swoją uwagę na naruszeniach dokonywanych już na etapie kontroli podatkowej, które powinny być odczytywane w powiązaniu z przepisami Ustawy o SDG/ Prawo Przedsiębiorców z uwagi na ich bezpośredni wpływ na przebieg sprawy podatkowej.
W świetle zaprezentowanego stanowiska, należało zgodzić się z Naczelnym Sądem Administracyjnym, który wskazuje że poszczególne rozwiązania przyjęte w Ordynacji podatkowej musiały być w takim razie oceniane przez pryzmat przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, które miały charakter lex specialis wobec przepisów Ordynacji podatkowej.
W konsekwencji uznaliśmy, że materiał zgromadzony w toku ww. kontroli na mocy przepisu art. 77 ust. 6 Ustawy SDG nie mógł stanowić materiału dowodowego w sprawie.
„Dowody przeprowadzone w toku kontroli przez organ kontroli z naruszeniem przepisów prawa w zakresie kontroli działalności gospodarczej przedsiębiorcy, jeżeli miały istotny wpływ na wyniki kontroli, nie mogą stanowić dowodu w żadnym postępowaniu administracyjnym, podatkowym, karnym lub karno-skarbowym dotyczącym kontrolowanego przedsiębiorcy.”
Powyższy przepis wskazuje wprost, że jeżeli dowody miały istotny wpływ na wynik sprawy, a zostały dokonane z naruszeniem przepisów prawa, nie mogą stanowić dowodu w postępowaniu podatkowym.
Należy wskazać, iż dowody zgromadzone w toku kontroli miały zasadnicze znaczenie dla rozstrzygnięcia przedmiotowej sprawy, bowiem to one stanowiły podstawę do wydania decyzji.
Czy w sprawie nie miał zastosowania przepis art. 83 ust. 2 Ustawy SDG ?
W tym miejscu należy również zwrócić uwagę na treść art. 83 ust. 2 Ustawy SDG, który stanowił, że „Ograniczeń czasu kontroli nie stosuje się, w przypadkach gdy: (…) przeprowadzenie kontroli jest niezbędne dla przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia, przeciwdziałaniu popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego lub zabezpieczenia dowodów jego popełnienia.”
Na kanwie przedmiotowej sprawy, wskazany przepis nie miał zastosowania bowiem dokumenty stanowiące podstawę kontroli zostały w pierwszej kolejności zabezpieczone przez Prokuraturę Apelacyjną w Olsztynie, a dopiero po wszczęciu kontroli zwrócono się z prośbą o przekazanie dokumentów rozliczeniowych naszego Klienta za okres objęty kontrolą
Zatem przeprowadzenie kontroli nie miało na celu przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub jego wykroczenia, przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, jak również nie miało na celu zabezpieczenia dowodów jego popełnienia. Bowiem te dowody zostały zabezpieczone już przed wszczęciem kontroli podatkowych.
Z niecierpliwością i zainteresowaniem oczekujemy na pisemne uzasadnienie wyroku, i rozwinięcie motywów ustnych w przedmiotowej sprawie.
[1] Ustawa z dnia 2 lipca 2004 o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. 2007 r. 155. 1095).
[2] Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. Prawo Przedsiębiorców (t.j. Dz. U. z 2024 poz. 236).